Somatisch betekent letterlijk lichamelijk. We spreken met name van somatisch binnen de medische wereld. Wat dat dan precies inhoudt en wat voorbeelden zijn, lees je in deze blog.
Als het gaat om de gezondheid van ons lichaam, komen we vaak termen tegen die niet zo bekend zijn. Eén van die termen is dus “somatisch”. We zullen eerst nog dieper ingaan op de herkomst van het woord.
Betekenis
Het woord ‘somatisch’ is afgeleid van het Griekse woord ‘soma’, dat ‘lichaam’ betekent. Het verwijst dus naar iets dat betrekking heeft op het lichaam. In de medische wereld wordt gesproken over somatische zorg. Het gaat hierbij om het verzorgen van mensen met een (chronisch) lichamelijke aandoening. De klachten van de aandoening worden zo veel mogelijk verlicht, dan wel verholpen (indien mogelijk).
Voorbeeld
Voorbeelden van een somatische aandoening is bijvoorbeeld kanker. Maar je kan ook denken aan de ziekte van Parkinson, waarbij hersencellen langzaam kapot gaan. Een moeilijker, wat ingewikkelder voorbeeld is een somatische symptoomstoornis.
Somatisch symptoomstoornis
Een somatische symptoomstoornis is een aandoening waarbij iemand langdurig lichamelijke klachten ervaart, zonder dat er een duidelijke medische oorzaak gevonden kan worden. Voorbeelden van deze klachten zijn misselijkheid, vermoeidheid, pijn in gewrichten en hoofdpijn. Bij de stoornis is er sprake van een sterke focus op deze klachten, wat kan leiden tot vermijding van activiteiten en beperkingen in het dagelijks leven.
Kenmerkend aan de stoornis is, is dat mensen in een vicieuze cirkel raken. Pijn in de rug veroorzaakt stress en vermoeidheid. Maar door de stress spannen je rugspieren zich weer strakker aan. Door het aanspanning verergert de pijn. En ga zo maar door.
Somatische therapie
Een andere toepassing van het woord ‘somatisch’ is in de context van somatische therapie. Het is een vorm van therapie die gericht is op het lichaam. Het idee achter somatische therapie is dat lichaam en geest met elkaar verbonden zijn. Soms blijven er negatieve emoties achter in je lichaam na een vervelende ervaring. In therapie wordt gebruik gemaakt van:
- ademhalingsoefeningen,
- lichaamsoefeningen en
- aanraking
en helpt om
- spanning
- schuldgevoel,
- frustraties en
- andere negatieve emoties
los te laten.
Psychische klachten die je hebt opgelopen, door bijvoorbeeld een depressie of trauma, worden hiermee behandeld. Het lichaam kan helpen bij het verlichten van psychische klachten. Soms neemt het niet alles weg, maar helpt je wel bij de verwerking.
Het belang van somatisch bewustzijn
Een ander aspect van somatisch zijn is het bewustzijn van ons eigen lichaam. Het stelt ons in staat om beter in contact te komen met onze emoties en behoeften. Als we ons bewust zijn van onze lichaamssensaties, kunnen we bijvoorbeeld beter herkennen wanneer we gestrest zijn of wanneer we over onze grenzen gaan. Het helpt je vroegtijdig keuzes te maken. Je zorgt hierdoor niet alleen beter voor jezelf, maar je zal zien dat het op lange termijn zijn vruchten afwerpt.
Positiviteit
En als je dan bezig bent met het luisteren van je lichaam, want dat is eigenlijk wat het betekent, waar kan je dan aan denken? Enkele ervaringen zijn:
- Het gevoel van euforie als de zon op je gezicht schijnt
- De spanning in je spieren na een lange wandeling, wanneer je weer gaat zitten
- Het gevoel van vlinders in je buik als je verliefd bent, als je je geliefde wat langer aankijkt
- Het gevoel van ontspanning als je in een warm bad zit (in dit geval ook letterlijk, omdat je spieren rust ervaren)
Dit zijn dus allemaal positieve ervaringen die te maken hebben met je lichaamssensaties. Ze vergroten het bewustzijn van je lichaam, als je bij deze dingen stil gaat staan en niet voorbij laat gaan.
Er zijn meerdere manieren die je kunnen helpen bij het vergroten van het bewustzijn. In de huidige, individualistische wereld die soms aan je voorbij vliegt, kan het moeilijk zijn. Tips om je meer bewust te worden zijn:
- Meditatie: meditatie kan helpen om meer in contact te komen met je lichaamssensaties en te leren om deze te observeren zonder er direct op te reageren.
- Mindfulness: om bewust aanwezig te zijn in het hier en nu, kan je starten met mindfullness. Door je aandacht te richten op je lichaamssensaties, kun je meer inzicht krijgen in je eigen behoeften en grenzen.
- Yoga: yoga is een fysieke oefening waarbij je je lichaam leert kennen door middel van beweging en ademhaling. Het wordt soms gecombineerd met meditatie. Spanning in het lichaam wordt vermindert.
- Somatische therapie: als je merkt dat je last hebt van (psychische klachten) waarbij je het gevoel hebt dat er een sterke lichamelijke component aanwezig is, kan somatische therapie een goede optie zijn.
Conclusie
Somatisch heeft dus alles met het lichaam te maken. Je zal het begrip met name terugzien in de medische wereld of bij therapie. Het luisteren naar je lichaam stelt je in staat om op een positieve manier je lichamelijke en psychische staat te verbeteren. Je somatisch bewustzijn vergroot je door therapie, maar ook door zoiets toegankelijks als yoga.
